Qohumlarla əlaqə saxlamaq, onların şəxsi işinə qarışmamaq!

İnsanın başına gələn bütün bəlalar, müsibətlər, mənfiliklər əsasən onun bilməməzliyindən, cahilliyindəndir. Bəlalar insana bir neçə səbəbdən gəlir. Allah təala öz qulunu imtahana çəkmək üçün ona müəyyən müsibətlər göndərə bilər. Bununla insanın savablarının çoxalması, günahlarının bağışlanması umulur. Bir də insan həyatda çox günahlara meyl etdiyi üçün onun günahlarının bağışlanması üçün başına bəlalar gələ bilər. Allah təala insana yüklədiyi müsibət və bəlalara görə ya onu bağışlayır, ya da onun dərəcsini yüksək edir. Bundan əlavə yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi biri də var ki, insanın başına gələn bəlalar öz əlləri ilə etdiyinə görədir. Allah təala Qurani Kərimdə buyurur: “Başınıza gələn hər bir müsibət öz əllərinizlə qazandığınız (günahlar) üzündəndir. (Allah) (günahların) çoxunu bağışlayır” (əş-Şura 42:30). Başqa ayədə isə uca Allah belə buyurur: “Sənə gələn yaxşılıq Allah-dandır, sənin başına gələn bəla isə sənin özündəndir” (ən-Nisa 4:79). Bu ayələrdən gördüyümüz kimi elə bəlalar vardır ki, insanın özü özünü həmin bəlalara düçar edir. İnsanın haramlara meyl edib nəticədə aqibətinin pis olması da belə bəlalardan sayılır. Misal üçün, siqaret çəkib orqanizmini korlaması, spirtli içkilərə aludə olub müəyyən xəstəlikləri tapması, zina edib heç vaxt sağalmayan müxtəlif xəstəliklər görməsi, oğurluq edib özünü azad həyatdan məhrum etməsi və s. Bir sözlə insan çox hallarda özü özünün düşməni olur. Səhih bir rəvayətdə nəql olunur ki, Peyğəmbər (Ona Allahın salavatı və salamı olsun) dedi: “İnsan işlədiyi günaha görə ruzisindən məhrum buraxılır” (İmam Əhməd, Nəsai və İbn Macə ceyyid (yaxşı) isnad ilə hədisi rəvayət etmişdirlər). Allah təala insanı yoxsulluq, xəstəlik və digər fəlakətlər ilə imtahana çəkir ki, onun şükr və səbr edib etmədiyini yoxlasın. Çünki Allah təala buyurur: “Bizi sizi bir az qorxu, bir az aclıq, bir az da mal-dövlət, insan və məhsul itkisi ilə sınayarıq. Səbir edənlərə müjdə ver. O kəslər ki, onlara bir müsibət üz verdikdə: “Biz, Allaha məxsusuq və Ona da qayıdacağıq!”– deyirlər” (əl-Bəqərə 2:155-156). Həmçinin Allah təala insanı müxtəlif imtahanlara da çəkir: “Biz onları yaxşılıq və pisliklə sınadıq ki, bəlkə (doğru yola) dönələr” (əl-Əraf 7:168).

Biz bu gün üçün insanların başlarına gələn bəlalara özlərinin səbəb olmasını deyə bilərik. Hətta insanın özü öz başına gətirdiyi bəlalardan biri də valideynlərinin, bacı-qardaşlarının işinə, həyat tərzinə, yaşayışına qarışmasıdır. Bu gün həyatda insanın özündən başqa ona yaxın dostu yoxdur. Amma insan bilmədən özü-özünə düşmən kəsilə bilirsə deməli insanın özü də özünə dost deyildir. İnsanın ən yaxşı dostu Allahdır. Bəzən insan yaxınlarının yaxşılığı üçün onların işinə qarışır. Nəticə isə onun düşündüyü kimi yox, əksinə olur. Bəzən bir övlad valideynlərini ziyarətə gələndə valideyn müəyyən səbəblərdən övladına evinin müəyyən yerinə, bağının müəyyən yerinə getməsinə icazə vermir. Belə halda övlad qəlbən valideynlərindən sınır. Elə düşünür ki, validyenləri onu çox istəmədiyi üçün ona evinin və ya bağının müəyyən yerinə getməsinə qadağa qoyur. Amma övlad düşünmür ki, ola bilsin ki, onun üçün xeyirli olan o yerə getməməsidir. Övlad bunu özünə sığışdırmır və özlüyündə valideynlərinin bu hərəkətinə heç cür haqq qazandıra bilmir. Əlbəttə valideynin də haqqı var ki, övladı evinə, bağına buraxmasın, amma bu övladın valideyn haqqında olan bütün müsbət dəyərlərini aşağı salır. Övladın qəlbi valideyninin bu sözlərindən və hərəkətlərindən tamamilə sınır. Övlad bunun səbəbini soruşduqda isə validyenlərindən tamamilə özünə qarşı haqsızlıq görür. Çünki validyenləri övladın qəlbi qara olmasını ona deyirlər. Halbuki övladın valideynə olan sevgisi sərhədsizdir və heç vaxt övlad valideynin heç bir nemətinə zərrə qədər də olsa paxıllıq və qısqanclıq etməz. Məhz bu şəraiti yaradan elə valideynlər özləri olur.

Həmçinin bacı qardaşlar arasında olan münasibətlər də belədir. Qardaş əvvəllər ərindən boşanmış bacısınının şəxsi işinə qarışmaq istəyir. Çünki bunu özünün təbii haqqı hesab edir. Əlbəttə qardaş bütün işlərdə bacısının ən yaxın vəlisi hesab olunur. Çünki, islam dininə görə əgər bacının atası yoxdursa qardaşı ata kimi bacısının vəlisi ola bilər. Bir dul qadının da vəlisi atasıdır. Atası olmadıqda isə qardaşı, dayısı, əmisi və s. hətta qızın öz seçiminə görə də vəlini müəyyənləşdirmək olar. Bu günlərdə qardaşın öz bacısının şəxsi işinə qarışması zəmnində baş verən bir hadisəni qeyd etmək istərdik. Belə ki, bacısı əvvəl boşanmış əri ilə yenidən münasibətləri istiləşdiridyi üçün qardaşı buna müdaxilə edib. Hətta bacısının hərəkətlərindən qardaş küçəyə çıxaraq nalayiq söyüşlər belə işlədib. Qonşular buna etiraz edəndə isə qardaş etiraz edənlərdən birini küçəyə çağıraraq bıçaqla ona xəsarət yetirib. Beləliklə qardaş həm bacısının şəxsi işinə qarışır, həm küçədə söyüş söyür, həm də etiraz edən qonşulardan birinə bıçaqla xəsarət yetirir.

Əlbəttə bütün bunların səbəbi insanların bilməməzliyindən irəli gəlir. Ən əası isə başqalarının ailədə olan problemlərə qarışmasından irəli gəlir. Qonşular ailədə olan problemlərə qarışmasaydılar daha yaxşı olardı. Qardaş da öz bacısının seçiminə hörmət etsəydi və onun boşanmış ərinə qayıtmasını bu qədər böyütməsəydi bu problemlər də başına gəlməzdi. Amma artıq hadisələr cərəyan edib və nəticə belə olub. Bundan sonra oxucular bilsinlər ki, istərsə valideynləriniz olsun, istərsə də bacı-qardaşlarınız olsun, onların şəxsi həyatlarına qarışmanız sizin üçün heç də gözlədiyiniz müsbət nəticə olmayacaq. Siz o zaman onların işinə qarışa bilərsiniz ki, onlar sizə hörmət edirlər və sizin məsləhətiniz onlar üçün əhəmiyyətli hesab olunur. Əks halda dinimizə görə də müsbət nəticə gözləməyinizin əhəmiyyəti yoxdur.

Bunun səbəbləri çoxdur. Çünki oxucu etiraz edə bilər ki, necə ola bilər, insan doğma ata-anasının, bacı-qardaşının şəxsi həyatına qarışmasın. Bunun səbəbi ata-ananın və bacı-qardaşın səninlə eyni inancda, eyni əqidədə, eyni minhəcdə olmamasına görədir. Əsas da sənə hörmət etməməsinə görədir. Çünki islama görə ata-ana övladına, övlad ata-anaya, bacı qardaşlar bir-birlərinə yüksək səviyyədə hörmət etməlidirlər. Əgər biri bunu etmirsə digərinin bunu etməsi vacibdir. Allah təala qohumluq əlaqələrini möhkəm tutmağı əmr etmişdir. Allah təala qəti şəkildə qohumlarla sıx əlaqə saxlamağı, çətinlikdə qalana kömək etməyi əmr etmişdir. Allah Rəsulu səlləllahu aleyhi və səlləm də qohumlarla sıx əlaqə saxlamağın ruzinin artmağına səbəb olduğunu bildirmişdir. Bir hədisdə Allah Rəsulu səlləllahu aleyhi və səlləm buyurmuşdur ki, kim ömrünün uzanmağını, ruzisinin artmağını, günahlarının bağışlanmağını istəyirsə qohumlarla əlaqələrini möhkəm saxlasın. Bu hədisdən məqsəd qohumları ziyarət etmək, imkanın varsa onlara kömək etmək, onlarla yardımlaşmaq, xeyirdə-şərdə bir olmaqdır. Buradan məqsəd onların ayrıca şəxsi həyatlarına qarışmaq, seçimlərinə hörmətslik etmək yox, onların xeyir üzərində olmasına köməklik etmək, razıdırlarsa məsləhət verməkdir. Qeyd etdiyimiz məsələdə qardaşın öz bacısının əvvəlki ailəsinə qovuşmasına mane olması isə gördüyümüz kimi islama zidd olduğu üçün və hərəkətləri islam çərçivəsində olmadığı üçün nəticəsi də zərərlə oldu. Allah təala bütün müsəlmanlara kömək olsun! Amin!